Μοισία

Ρωμαϊκή επαρχία του κάτω Δούναβη, που περιελάμβανε, στη μεγαλύτερη έκτασή της το έδαφος μεταξύ Αίμου στα Ν, Εύξεινου Πόντου στα Α, Δούναβη στα Β, των συνόρων της Δαλματίας και της Παννονίας στα Δ. Ονομάστηκε έτσι από τους Μοισούς, λαό θρακικής καταγωγής που κατοικούσε σ’ ένα τμήμα της περιοχής αυτής (στην οποία ήταν επίσης εγκατεστημένοι οι Τριβαλλοί, οι Βαστάρνοι και διάφορα φύλα Δακών, Σαρματών, Σκυθών). Ήδη από το 75 π.Χ. ο Γάιος Σκριβώνιος Κουρίων και το 72 ο Μάρκος Λικίνιος Λούκουλλος επιχείρησαν σημαντικές εκστρατείες σ’ αυτή τη χώρα, αλλά μόνο το 29 π.Χ. επί Οκταβιανού, ο Μάρκος Λικίνιος Κράσσος, διοικητής της Μακεδονίας, κατόρθωσε να καταλάβει ολόκληρη την περιοχή μεταξύ Βαλκανίων και Δούναβη· τότε δεν αποτέλεσε ακόμα επαρχία η M., αλλά απλώς στρατιωτική περιφέρεια στον κάτω Δούναβη, εξαρτημένη διοικητικά από το Ιλλυρικό. Οργανώθηκε σε επαρχία πιθανόν το 15 της, όταν ο Τιβέριος ανέθεσε στον διοικητή της Μ. και τη διοίκηση της Μακεδονίας και Αχαΐας, οι οποίες όμως αποσπάστηκαν από τη Μ. το 44 της Κατά τις επόμενες δεκαετίες η Μ. υπέφερε από τις επιδρομές των Ροξολάνων, των Δακών και των Σαρματών. Το 86 ο Δομιτιανός χώρισε τη Μ. σε δύο τμήματα: την Άνω Μοισία (δυτική) και την Κάτω Μοισία (ανατολική). Η Μ. χρησίμευσε ως βάση στον Τραϊανό για την κατάκτηση της Δακίας, μερικά τμήματα της οποίας ενώθηκαν με τις δύο επαρχίες της Μ. Ακολούθησε κατόπιν για τη Μ. μια περίοδος σχετικής ηρεμίας. Οι λεγεώνες της πήραν ενεργό μέρος στους αγώνες για τον θρόνο. Όταν με την πίεση των Γότθων, εγκαταλείφτηκε η Δακία (β’ μισό του 3ου αι. της), η Μ. έγινε ακραία περιοχή της αυτοκρατορίας. Ο Διοκλητιανός επιχείρησε νέα διαίρεση της Μ.: η Άνω Μοισία χωρίστηκε στη Μοισία I και στη Δαρδανία, και η Κάτω Μοισία στη Μοισία II και στη Σκυθία. Τον 4o αι. οι επιδρομές των βαρβάρων έκαναν προβληματική τη ζωή της πρώην επαρχίας, παρά τις επιτυχίες του Γαλερίου, του Κωνσταντίνου, του Βαλεντινιανού και του Βάλη· μετά τους τελευταίους αυτούς η πρώην επαρχία εγκαταλείφτηκε στο έλεος των Γότθων, των Αλανών και των Ούννων. Τέλος περί τα μέσα του 7ου αι. δέχτηκε την εγκατάσταση Σλάβων και Βουλγάρων. Η Μ. υπήρξε μια επαρχία με έκδηλο στρατιωτικό χαρακτήρα. Μεικτά αστικά κέντρα σχηματίστηκαν γύρω από τα στρατόπεδα: το Βιμινάκιον (σημερινό Κοστόλατς), η Σιγγιδών (Βελιγράδι), η Ναϊσσός (Νις) κλπ. Εκτός από αυτά και μερικές πόλεις που ίδρυσαν διάφοροι αυτοκράτορες (Σκούποι, Τρόπαιον, Νικόπολις, Μαρκιανούπολις), η περιοχή παραμένει ουσιαστικά αγροτική. Οι ελληνικές πόλεις του Εύξεινου Πόντου αποτελούσαν ένα κοινόν με κέντρο πρώτα την Τόμιν και κατόπιν την Οδησσό.